ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Τι πρέπει να έχουμε κατά νου όταν αγοράζουμε ή παραγγέλνουμε ψαρικά;

Δεν είναι πάντα εύκολο να επιλέξουμε ψαρικά υπεύθυνα, όμως οι παρακάτω συμβουλές θα μας βοηθήσουν να πάρουμε τη σωστή απόφαση στο ιχθυοπωλείο, το ταβερνάκι ή το σούπερ μάρκετ.

  1. Για τα εγχώρια ψαρικά προσέχουμε πάντα το μέγεθος και την εποχικότητα, ενώ σε ότι αφορά τα εισαγόμενα ψαρικά επιλέγουμε κατά προτίμηση αυτά που έχουν πράσινη κουκίδα στο Fish Guide και αποφεύγουμε αυτά με την κόκκινη κουκίδα.
  2. Επιλέγουμε ψαρικά λιγότερο συχνά, σαν να είναι λιχουδιά! Η ζήτηση για ψαρικά είναι πολύ μεγάλη. Για να προστατέψουμε τις θάλασσές μας πρέπει όλοι να βοηθήσουμε ώστε η πολύ υψηλή ζήτηση να μειωθεί.
  3. Για τα προϊόντα υδατοκαλλιέργειας αναζητάμε αξιόπιστα οικολογικά σήματα, όπως αυτό της Bioland, της Naturland και του ASC (Aquaculture Stewardship Council). Για τα ψάρια ελεύθερης αλιείας το MSC εξακολουθεί να είναι το πιο ολοκληρωμένο οικολογικό πρότυπο. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι τα πιστοποιημένα προϊόντα είναι ιχνηλατήσιμα, κάτι που σημαίνει ότι μπορούμε να ανακαλύψουμε ολόκληρη τη διαδρομή του ψαριού από την ώρα που θα ανέβει στο καΐκι μέχρι το πιάτο μας.
  4. Όταν αγοράζουμε τροπικές γαρίδες, παγκάσιους ή τιλάπια προσέχουμε να επιλέγουμε μόνο τα πιστοποιημένα προϊόντα.
  5. Επιλέγουμε ψαρικά που έχουν αλιευθεί ή εκτραφεί με περιβαλλοντικά φιλικές μεθόδους (πχ βιολογική υδατοκαλλιέργεια ή επιλεκτικές αλιευτικές τεχνικές όπως η πετονιά).
  6. Επιλέγουμε μικρότερα είδη ψαριών όπως ο γαύρος ή η σαρδέλα συγκριτικά με μεγάλα ψάρια-θηρευτές, όπως ο ξιφίας ή τα καρχαριοειδή, ειδικά εφόσον πολλά από αυτά είναι απειλούμενα και απαγορεύεται η αλιεία τους. Ψάρια όπως ο τόνος, ο μπακαλιάρος, ο σολομός και ο ξιφίας έχουν μεγάλη ζήτηση γι’ αυτό και συνήθως υπεραλιεύονται. Τα μεγαλύτερα σε μέγεθος και ηλικία θηλυκά είναι τα πλέον παραγωγικά, οπότε η επιβίωσή τους είναι κρίσιμη για τη διατήρηση του είδους. Επιπλέον, τα μεγαλύτερα και ηλικιωμένα ψάρια-θηρευτές συχνά είναι μολυσμένα με βαρέα μέταλλα και συνεπώς δεν συστήνεται η κατανάλωσή τους.
  7. Σε ότι αφορά τα ψάρια υδατοκαλλιέργειας, επιλέγουμε καλύτερα «χορτοφάγα» ψάρια όπως ο κυπρίνος ή ψάρια που τρέφονται με ελάχιστη ποσότητα άλλων ψαριών όπως το γατόψαρο, η τιλάπια και το παγκάσιους. Αποφεύγουμε εκτρεφόμενα μεγάλα ψάρια-θηρευτές όπως ο κυνηγός ή το λαβράκι, καθώς τρέφονται με ιχθυάλευρα ή ιχθυέλαια, κάτι που εντείνει τις πιέσεις στους άγριους πληθυσμούς ψαριών. Επίσης, τα βρώσιμα φύκια αποτελούν μια καλή εναλλακτική σε σχέση με την κατανάλωση ψαριών προκειμένου να μειώσουμε το οικολογικό μας αποτύπωμα.
Τι μας δείχνει ο χρωματικός κώδικας του Fish Guide;

Πριν αγοράσουμε εισαγόμενα ψαρικά επισκεπτόμαστε το Fish Guide και επιλέγουμε μόνο αυτά με την πράσινη κουκίδα. Ο χρωματικός κώδικας μας βοηθά να επιλέξουμε εισαγόμενα ψαρικά υπεύθυνα. Η πράσινη κουκίδα σημαίνει ότι τα συγκεκριμένα ψάρια προέρχονται από πληθυσμούς των οποίων το απόθεμα είναι σταθερό /μη υπεραλιευμένο ή/και ότι η μέθοδος αλιείας ή εκτροφής τους γίνεται με βιώσιμες πρακτικές και δεν βλάπτει το θαλάσσιο περιβάλλον.

Αν δεν βρούμε ψαρικά της πράσινης κατηγορίας, τότε περιστασιακά μπορούμε να επιλέξουμε ως εναλλακτική επιλογή ψαρικά της κίτρινης κατηγορίας. Ωστόσο, δεν επιλέγουμε ποτέ τα ψαρικά που είναι στην κόκκινη κατηγορία του Fish Guide, δηλαδή αυτά με την κόκκινη κουκίδα, επειδή είναι υπεραλιευμένα και/ή οι μέθοδοι αλιείας ή εκτροφής τους βλάπτουν το θαλάσσιο περιβάλλον.

Προσοχή στη σήμανση!

Η νομοθεσία ορίζει ότι για τα φρέσκα, τα κατεψυγμένα ή τα κονσερβοποιημένα ψαρικά πρέπει να παρέχονται υποχρεωτικά οι εξής πληροφορίες: εμπορική ονομασία, επιστημονική ονομασία, περιοχή αλιείας και αλιευτικό εργαλείο.

Πώς προκύπτουν οι αξιολογήσεις του Fish Guide;

Εισαγόμενα ψαρικά:
Οι αξιολογήσεις (χρωματικός κώδικας: πράσινο, κίτρινο, κόκκινο) βασίζονται σε επιστημονικές μεθόδους αξιολόγησης. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται αξιολογούν την κατάσταση του ιχθυαποθέματος, τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των αλιευτικών μεθόδων και το αν η διαχείριση της αλιείας είναι αποτελεσματική. Σε ό,τι αφορά την υδατοκαλλιέργεια αξιολογείται επίσης η χρήση νερού, ενέργειας, τροφής και κοινωνικές πτυχές. Ωστόσο οι μέθοδοί μας δεν αξιολογούν ούτε διασφαλίζουν μια ιχνηλατήσιμη ή νόμιμη αλυσίδα προμηθειών. Τέλος, η μεθοδολογία μας για την αξιολόγηση της βιωσιμότητας των ψαρικών (αλιείας ή υδατοκαλλιέργειας) ανανεώνεται τακτικά.

Εγχώρια ψαρικά:
Λόγω της έλλειψης επιστημονικών δεδομένων δεν είναι δυνατή η αξιολόγηση των ντόπιων ψαριών ανάλογα με το μέγεθος της απειλής που αντιμετωπίζουν. Έτσι, οι συστάσεις μας βασίζονται στο μέγεθος και την εποχικότητα, δηλαδή ποιο είναι το ελάχιστο επιτρεπόμενο μέγεθος που πρέπει να έχει ένα ψάρι για να μην είναι γόνος και ποια εποχή μπορεί να καταναλωθεί (εποχή κατά την οποία δεν αναπαράγεται).

Τα ντόπια προϊόντα δεν είναι η καλύτερη επιλογή;

Τα ντόπια προϊόντα δεν σημαίνει αυτομάτως ότι είναι και βιώσιμα. Και τα εγχώρια είδη ψαριών μπορεί να κινδυνεύουν από την υπεραλίευση, όπως για παράδειγμα ο μπακαλιάρος, ή να αλιεύονται με καταστρεπτικές τεχνικές για το περιβάλλον ή, στην περίπτωση της υδατοκαλλιέργειας, να έχουν εκτραφεί με μη υπεύθυνες μεθόδους. Οπότε, το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε όταν επιλέγουμε ντόπια ψαρικά αλιείας είναι να προσέχουμε το ελάχιστο επιτρεπόμενο μέγεθος και την εποχικότητα.

Τι μας δείχνουν τα οικολογικά σήματα;

Το WWF υποστηρίζει ισχυρά, ανεξάρτητα συστήματα πιστοποίησης, τα οποία αναγνωρίζουν και υποστηρίζουν υπεύθυνες πρακτικές παραγωγής ψαρικών. Η πιστοποίηση είναι ένα σημαντικό κίνητρο ώστε οι αλιείς και οι επιχειρήσεις υδατοκαλλιέργειας να εργαστούν για τη βιωσιμότητα. Παράλληλα, παρέχει διαφάνεια και ιχνηλασιμότητα, στοιχεία που έχουν αποδειχθεί σημαντικά για την αποτροπή της παράνομης αλιείας. Και φυσικά τα οικολογικά σήματα καθοδηγούν τους καταναλωτές και τους βοηθούν να κάνουν καλύτερες επιλογές.

Σήμερα είναι διαθέσιμα πολλά οικολογικά σήματα, όμως δεν είναι όλα αξιόπιστα ή αποτελεσματικά ώστε να οδηγήσουν στις απαραίτητες αλλαγές.

Σε γενικές γραμμές το WWF εκτιμά πως τα ακόλουθα σήματα πιστοποίησης εγγυώνται νόμιμα, ιχνηλατήσιμα και υπεύθυνα προϊόντα ψαρικών:

  • Bio/Organic
  • Naturland
  • ASC
  • MSC

Ωστόσο, υπάρχουν πιστοποιημένοι αλιευτικοί στόλοι και μονάδες υδατοκαλλιέργειας που δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες του WWF σε ότι αφορά τη βιωσιμότητα. Βλέπουμε ξεκάθαρες αδυναμίες σε ό,τι αφορά το MSC, ενώ υπάρχει ένας αυξανόμενος αριθμός καταγγελιών που υποβάλλονται από το WWF σχετικά με συγκεκριμένες/μεμονωμένες πιστοποιήσεις MSC. Παλεύουμε αδιάκοπα για τη βελτίωση της ποιότητας των συστημάτων πιστοποίησης των ψαρικών, έτσι ώστε τα συστήματα αυτά να διατηρήσουν την αξιοπιστία τους.

Καθώς οι παραπάνω πιστοποιήσεις διασφαλίζουν μια νόμιμη και ιχνηλατήσιμη αλυσίδα προμηθειών, παρά τις όποιες αδυναμίες, τα εισαγόμενα πιστοποιημένα προϊόντα είναι προτιμότερα συγκριτικά με τα εισαγόμενα μη πιστοποιημένα, ειδικά μάλιστα εφόσον τα συγκεκριμένα ψαρικά έχουν καταχωρηθεί ως «πράσινα» στο WWF Fish Guide.